Tại sao tư thế "Xác chết" lại là tư thế khó nhất trong yoga

Thực hiện Savasana ( Tư thế xác chết ) giống như chúng ta thực hiện một giấc ngủ ngắn vào cuối buổi tập Yoga. Nhưng đó thực sự là một tư thế có ý thức với tâm trí tỉnh táo song lại mang tới sự thư giãn hoàn toàn. Ở tư thế này khi bạn nằm thoải mái trên thảm, thư giãn cơ thể và tâm trí, bạn hoàn toàn có thể nhận được toàn bộ lợi ích từ nó cũng giống như khi thực hành bất kỳ tư thế (asana) nào.

Trong tư thế này, bạn nhắm mắt lại, hít thở một cách tự nhiên và luyện tập việc loại bỏ căng thẳng khỏi cơ thể. Lý tưởng nhất nên thực hiện tư thế từ 10 đến 20 phút. Tuy nhiên, ngay cả một vài phút của Savasana, nó cũng mang lại những lợi ích mạnh mẽ.

Theo Tạp chí Yoga, Savasana giúp giảm trầm cảm, huyết áp cao, nhức đầu, mệt mỏi và mất ngủ. Savasana có thể làm dịu hệ thống thần kinh và thúc đẩy sự cân bằng trong toàn bộ cơ thể. Các cơ bắp mệt mỏi có thể thư giãn, những căng thẳng vùng vai và cơ mặt được làm mềm ra, đôi mắt yên tĩnh nhắm lại đưa ta trở về trạng thái tĩnh lặng vô cùng tuyệt vời.

Nghe đơn giản vậy nhưng thực tế thì tư thế này khó hơn những gì bạn có thể tưởng tượng đó. Rất có thể cơ thể và tâm trí bạn sẽ gây ra những sự xao lãng khiến việc thư giãn trở thành một thách thức.

Vào thời điểm bạn đã hoàn thành các tư thế, hay asana, cơ thể và tâm trí của bạn sẽ đủ mệt mỏi để có thể thư giãn đầy đủ với tư thế Xác chết này. Lẽ ra đó là lúc sự yên tĩnh, tĩnh lặng, bình thản nhất được thiết lập. Tuy nhiên, ngay cả khi cơ thể chúng ta đã hoàn thành nhiệm vụ của nó thì tâm trí chưa chắc đã chịu “nghe lời”. Những suy nghĩ lăng xăng sẽ xuất hiện khi ta đang nằm trong Savasana:

“Mình sẽ phải nằm đây bao lâu nữa?”

“Cô kia vừa ngáy à? Thật đáng xấu hổ”.

“Hy vọng là mình sẽ không ngáy”.

“Tối nay phải nấu gì ăn đây?”

“Đói quá”.

“Cuộc sống này là gì?”

“Người mình có mùi mồ hôi”.

“Mình đã trả tiền bà bán hàng chưa nhỉ?”

“Có lẽ mình nên nghỉ việc” …

Việc tâm trí cố gắng chống lại sự thư giãn sâu này là điều bình thường. Nhưng đó cũng chính là điều khiến Savasana trở thành tư thế khó nhất trong Yoga. Những căng thẳng từ cuộc sống đã tích tụ trong chúng ta hết ngày này qua ngày khác. Dù chỉ là những bận tâm nho nhỏ, một chút lo lắng cho việc này, chút khó chịu ở việc khác. Dù chỉ một chút thôi cũng đủ khiến cho cơ thể và tâm trí chúng ta không mấy khi được thư giãn và nghỉ ngơi thực sự. Chưa kể tới sự ám ảnh về một sự việc không mấy tốt đẹp trong quá khứ hay kỳ vọng cho kế hoạch nào đó trong tương lai khiến ta ngày đêm trăn trở. Quả thực không dễ gì đặt tất cả những điều đó xuống trong một lúc để tập trung hoàn toàn cho việc nghỉ ngơi. Đó cũng là lý do tại sao chúng ta phải thực hành những asana khác trước khi tập Savasana. Các tư thế gập người, kéo giãn, vặn xoắn khác nhau của Yoga… sẽ làm căng, mở và giải phóng các căng thẳng trong cơ bắp. Chúng cũng giúp thư giãn cơ hoành để hơi thở có thể di chuyển tự do. Cho tới khi nằm xuống trong tư thế Xác chết, ta mới có thể thả lỏng và nghỉ ngơi phần nào.

Không phải cứ vào Savasana là chúng ta có thể buông thư hoàn toàn ngay lập tức. Thực hiện tư thế này chính là lúc ta học cách luyện cho tâm trí và ý thức buông xả dần dần các căng thẳng và thói quen suy nghĩ lăng xăng. Mỗi lần buông xả, dù cũng chỉ một chút như cách ta đã tích tụ chúng, thì sự thư giãn và tĩnh lặng mới dần được thiết lập. Bởi vậy, kiên nhẫn là điều không thể thiếu khi bạn ý thức thực hiện tư thế này đúng với bản chất thật của nó. Hãy cần mẫn luyện tập và thực hành mỗi ngày.

Bạn có thể sử dụng đạo cụ để hỗ trợ cơ thể đạt sự thư giãn tối đa khi thực hành Savasana. Lót dưới bắp chân một tấm đệm để hỗ trợ thư giãn đôi chân có thể đã trở nên mệt mỏi sau khi thực hiện các asana, hay phải đứng hoặc ngồi quá lâu trong các sinh hoạt hàng ngày. Sự thay đổi này cũng giúp cải thiện lưu thông máu và giải phóng căng thẳng ở cơ lưng, cho phép bạn nghỉ ngơi sâu hơn khi ở tư thế Xác chết. Mặt khác, nâng cao lưng và đầu lên lại giúp bạn mở ngực, giải phóng vai và tăng cường dòng chảy tự nhiên của hơi thở. Nếu năng lượng hoặc tâm trạng của bạn ở mức thấp hoặc nếu bạn có nhiều căng thẳng ở lưng trên và vai thì sự thay đổi này sẽ tốt cho bạn. Hãy quan sát hơi thở khi bạn luyện tập. Dành vài phút ở đây để hít thở thật sâu và dài. Bạn có thể nhận thấy rằng bộ não của bạn sẽ dần trở nên yên tĩnh và suy nghĩ bắt đầu chậm lại, cho phép tâm trí trở nên tỉnh thức và tập trung.

Thế giới đang chuyển động quá nhanh nên việc nuôi dưỡng nghệ thuật thư giãn sâu với Savasana có giá trị hơn bao giờ hết. Xã hội của chúng ta có xu hướng coi trọng các giá trị về tốc độ và năng suất. Nhưng không làm gì mới là kỹ năng có thể giúp bạn làm việc trở nên hiệu quả hơn khi cần thiết.

Savasana giúp chúng ta hiểu được làm sao để có thể hoàn toàn nghỉ ngơi, ngừng chạy đua với thời gian, tạo không gian cho sự bình an và hòa hợp lấp đầy tâm hồn ta. Savasana cũng giống như việc bạn tắt máy tính sau thời gian đã bắt nó hoạt động. Khi bạn khởi động lại, máy tính sẽ làm việc năng suất hơn. Bạn cũng sẽ đạt được những lợi ích như vậy với Savasana.

Dịch và tổng hợp từ nhiều nguồn