Thiền thế nào cho đúng?

Bạn có thể nhìn những hình ảnh trên internet và cho rằng cách thiền đúng nhất là mặc một chiếc áo thoải mái và ngồi vắt chân trên một đỉnh núi với nụ cười nở trên môi. Thế nhưng, có chắc đó đã là một điều kiện lý tưởng để thiền?

Thực tế, có nhiều cách thiền khác nhau mà chúng ta có thể lựa chọn. Và ta không nên giới hạn mình bởi bất kỳ điều gì để có thể đạt được kết quả tốt nhất cho việc thiền. Dưới đây là những băn khoăn phổ biến mà rất nhiều người mắc phải trong quá trình tìm hiểu về thiền.

1. Ngồi thiền trong một căn phòng yên tĩnh là tốt nhất

Khi bạn hỏi những người đã thực hành thiền về sự cần thiết của một môi trường yên tĩnh, bạn có thể nhận được những phản hồi khác nhau.

Một trong những cộng đồng thiền đầu tiên của tôi có nhiều gia đình trẻ. Tất cả họ đều đồng ý rằng họ muốn những đứa trẻ thấy được thiền là một phần trong cuộc sống của chúng. Tất cả chúng tôi cũng đồng ý rằng chúng ta có thể tập trung dù có hay không những xáo trộn.

Bởi vậy, chúng tôi đã mời mọi người mang con của họ tới địa điểm thiền. Và quả là khó khăn cho người lớn khi những tiếng ồn và sự phiền nhiễu mà lũ trẻ gây ra khiến họ phải ngắt quãng việc thiền. Dù trên lý thuyết, chúng ta có thể ngồi thiền trong bất kỳ môi trường nào nhưng thực tế thì không phải ai cũng đủ mạnh để đối phó với những hỗn độn quanh mình. Những phiền nhiễu bên ngoài là quá nhiều cho tâm trí nhảy nhót vốn chưa được đào luyện nơi chúng ta.

Bạn không cần tới một căn phòng yên tĩnh để thiền. Thực tế, bạn có thể sử dụng tiếng ồn để hỗ trợ cho việc thiền của bạn. Nhưng khi mới bắt đầu, sẽ tốt hơn là ta giảm thiểu những gián đoạn nhiều nhất có thể.

Nếu bạn đóng cửa và ngăn được những tiếng ồn trước khi thiền thì hãy làm điều đó. Nhưng khi đã làm hết sức có thể mà môi trường yên tĩnh ấy vẫn chưa là lý tưởng thì việc bạn cần làm giờ đây chỉ là thiền. Mang ý thức của bạn về với những âm thanh và quan sát hoạt động của tâm trí khi nghe chúng.

2. Thiền tốt nhất là ngồi giữa thiên nhiên

Rốt cuộc có bao nhiêu lớp học, sách, khóa học hay các phương tiện thông tin mà bạn có thể nhìn thấy hình ảnh một người (thường là những cô gái trẻ đẹp) ngồi thiền giữa thiên nhiên? Đôi khi cô ấy ngồi trong rừng. Khi thì ngồi trước đại dương. Khi thì cô ấy lại ngồi trên đỉnh của vách đá nhìn ra một khung cảnh tuyệt đẹp.

Thật khó để tưởng tượng là ta có thể thiền theo một cách khác phải không nào? Nhưng điều quan trọng mà chúng ta phải nhớ là tất cả những hình ảnh đó đều chỉ là hình ảnh quảng cáo, chứ không phải là ảnh hướng dẫn thiền.

Thiên nhiên là quan trọng. Khi bạn thiền giữa thiên nhiên, bạn có thể dễ dàng thư giãn hơn, chạm tới điểm sâu thẳm, yên lặng bên trong hoặc được trốn khỏi cuộc sống bận rộn hàng ngày. Điều đó có thể hỗ trợ tốt cho thiền chứ không có nghĩa là một điều kiện tiên quyết. Chúng ta có thể thực hành thiền bất cứ đâu và tốt hơn hết là tạo cho mình thói quen thiền hàng ngày. Đừng lấy lí do về một “điều kiện lý tưởng” để trốn tránh việc thiền.

3. Thiền rất khó

Có phải rất khó để làm cho tâm trí dễ phân tâm của chúng ta được tập trung? Đúng vậy!

Chỉ khi đi vào thiền định thì ta mới nhận ra là mình đang rèn luyện cho tâm trí mình. Nhưng thiền không khó khi ta biết cố gắng. Nó mang tính thách thức vì nó không dễ dàng.

Hết lần này tới lần khác, bạn sẽ nhận ra những thứ thuộc về bản thân thật khó để chấp nhận. Hết lần này tới lần khác, bạn sẽ phải tập trung trở lại. Đó là trạng thái tự nhiên của con người. Điều đó giúp tâm trí ồn ào của bạn thoát khỏi những hỗn loạn vốn có.

4. Thiền rất dễ dàng

Không có gì phức tạp trong việc học thiền. Tìm một vị trí thoải mái. Mang sự chú ý vào một thứ gì đó như hơi thở, các âm thanh hay suy nghĩ. Xem xem điều gì xảy ra. Đơn giản? Đúng là vậy.

Nhưng điều này dễ dàng? Chắc là không.

Không có gì lạ khi thiền đem cho ta sự khó chịu. Mặc dù những hướng dẫn về thiền rất đơn giản nhưng việc thực hành lại là cả một sự thách thức.

5. Thiền có thể mất nhiều năm để học

Cũng giống như 2 điều trên, điều này có thể đúng hoặc sai. Nhiều người hướng dẫn thiền phải dành ra hàng chục ngàn giờ tập thiền. Và họ sẽ là người đầu thiên nói rằng họ hầu như không biết gì về nó. Nhưng nếu bạn nghĩ rằng mình phải thiền giống như những bậc thầy thì điều đó cũng giống với việc bạn cho rằng mình cần trở thành một nghệ sĩ piano biểu diễn hòa nhạc để có thể chơi piano.

Nếu bạn ngồi xuống và thiền dù chỉ một lần, bạn sẽ hiểu hơn về thiền. Đừng để nỗi sợ cho rằng mình sẽ không bao giờ là một “master” trong việc thiền cản trở bạn ngay từ những bước đầu tiên.

6. Bạn phải ngồi yên khi thiền

Thật khó cho bất cứ ai khi phải ngồi yên một chỗ trong một khoảng thời gian. Và nó cũng đặc biệt khó với một vài cơ thể. Nhưng ngồi tĩnh lặng như vậy cũng không phải điều kiện tiên quyết của thiền.

Nếu bạn thấy khó trong việc ngồi yên một chỗ thì bạn cũng có một số lựa chọn khác.

Thiền hành là một cách đưa chánh niệm vào sự vận động. Một vài giáo viên khuyên chúng ta nên đi thật chậm và có ý thức. Một số khác lại khuyến khích ta đi với tốc độ nhịp nhàng.

Bất kể bạn đi như thế nào, hãy mang sự chú tâm của bạn vào từng bước chân. Chú ý tới những cảm nhận của cơ thể trong quá trình bước đi. Bạn sẽ ý thức được từng cảm giác rất nhỏ.

7. Phải ngồi vắt chân khi thiền

Có rất nhiều tư thế thiền khác nhau. Ngồi trên đệm, ngồi trên ghế, đi bộ, nằm xuống… Nhiều người không thể ngồi thiền với việc vắt chân ở tư thế bán già hay kiết già. Bởi vậy, tùy theo khả năng mà ta tìm ra cho mình những tư thế thích hợp để thiền.

8. Bạn phải nhắm mắt khi thiền

Khi hình dung về một người đang thiền, tôi cá là bạn sẽ nghĩ tới hình ảnh một ai đó đang nhắm mắt. Nhắm mắt là hành động phổ biến nhưng không phải là bắt buộc. Một vài kĩ thuật thiền còn khuyên chúng ta nên giữ cho đôi mắt mở.

Làm thế nào để thực hiện việc này? Cũng giống như khi thiền với những âm thanh, bạn mang sự chú tâm của mình vào những gì bạn thấy, có thể là hình dáng, màu sắc hay kết cấu nào đó. Ý thức về trò chơi của ánh sáng và bạn sẽ thấy tâm trí mình đang dần bớt đi những xáo động.

Người mới bắt đầu có thể có những nghi vấn khác nhau đặt ra cho việc thiền. Nhưng một khi bạn đã hiểu thiền là gì và không là gì thì bạn có thể tìm ra cho mình những kỹ thuật thiền phù hợp. Mong rằng các bạn sẽ có những trải nghiệm thiền thú vị trong thời gian tới.

Phỏng dịch từ aboutmeditation.com